Yerelden Globale – Globalden Yerele: UNESCO -  Bursa 

Küçüklüğümden beri neredeyse her sene Bursa’ya gitmek âdet olmuştu. Özellikle o güzelim şeftali zamanı. Şeftalinin  lezzeti çocukluğuma dayanır ve çok severim. Özellikle olgun şeftalinin kabuklarını soyduktan sonra ikiye bölüp, çekirdeğini de çıkartıp, porselen bir pasta tabağına alıp, üzerine de kaymaklı dondurma ömre bedeldir. Mevlevî köklerimize has elmalı tatlımız kadar göze ve damağa hitâp eder.

Bursa, babaannemden kalma bir âdet idi bilebildiğim. Cumhuriyet’in ilk on yılı içindeki vergi mükellefi, İstanbul şâirler semtindeki moda terzihânesinin sahibesi olarak Bursa’ya ipek kumaş almaya gittiklerini e-kitabımda yazmıştım.

Ayrıca, Atatürk’ün Türk kadınlarına belediye seçimlerine katılma hakkını verdiği yıl Akçakoca Belediyesi ilk kadın meclis üyesi olan dip anneannemiz  Seher Hanım, yine o yıllarda Kükürt Palas’ta banyolarda romatizmalarına şifa bulmak için ziyaret etmişti ailesi ile.

Çarliston danslarını Cumhuriyet balolarında küçücükken öğrenen ve ölene kadar devam ettiren Bahriye anneannem de banyolarından memnun olduğu için pek severdi. Çekirge’de daha önce de kaldığı güzel bir otel olduğu için her Bursa ziyaretinde alıştığı, hürmetle karşılandığı o aile işletmesinde kalmak isterdi. Ancak yer olmadığında Çelik Palas’ta konakladığımız olurdu.

Babamın orman botaniği hocası olmasından dolayı, ülkeyi neredeyse karış karış dolaşması da diğer bir faktördü Bursa seyahatlerinde. “Flora of Turkey” (Türkiye Florası) Edinburgh’ta yazıldığı için İskoç dostlarımız vardı ve biz İstanbul’da isek İstanbul’a, Londra’da ise Londra’ya gelirlerdi. İstanbul uzun ziyaretlerinde Bursa’ya gitmek, Uludağ’a teleferik ile çıkmak âdetti. O günleri İskoç dostlarımız hâlâ yad ederek bahsederler.

Ve tabiî Boğaziçi Üniversitesi’nin Turizm ve Otel Yöneticiliği Bölümü’ndeki dönem raporlarımdan (tez) biri “Uluslararası Balkan Flora ve Vejetasyonu Sempozyumu”ndaki turizm ögeleri idi. “Botanik ve Turizm” birleşmişti. Yurt dışından gelen bilim insanları ile birlikte Uludağ’ın florasını yerinde görmek üzere Bursa-Uludağ ekskürsiyonu yapılmıştı. Hafızalara yer etmekle kalmamış, uluslararası bilimsel bildirilere de geçmişti. Yâni yerelden globale varmıştı. 

Bu yıl Bursa’yı yaz sonu ve 29 Ekim haftası iki kez ziyaret etmek nasip oldu. Tabiî ki Yeşil Türbe’de dua ettik. Hayran kalmamak mümkün değil. Çelebi Mehmet (Yeşil) Külliyesi diye kayıtlı. Yıldırım Beyazıd’ın oğlu V. Osmanlı Sultanı Çelebi Sultan Mehmet tarafından başlanmış, oğlu II. Murad zamanında tamamlanmış. 1413-1422 yılları arasını kapsayan bir dönem. Bu bir yapı topluluğu; cami, türbe, medrese, imaret ve hamam. Mimarı Hacı Ivaz Paşa. Kalem ve süslemeler Nakkaş Ali bin İlyas ve Mehmet el Mecnun'a ait. Erken dönem Osmanlı mimarisinin en önemli örneklerinden biri olarak belirtilmiş kapı önündeki künyesinde. "Külliye bünyesinde çini, mermer, taş ve ahşap işçiliği ve süsleme sanatlarının en güzel örneklerini bir arada görmek" diye de devam ediyor yazı. Yeşil  Camii 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası olarak ilan edilen alan içerisinde. Dış cephesindeki yazı, geometrik ve bitkisel motiflerle süslenen pencerelere hayranlıkla dalıp gittik.

Bahçe avlusunda anıt ağaçlar bizi büyüledi. Batı Çınarı (Platanus occidentalis) 2014 yılında 220 yaşında olarak belirlenmiş. Diğer güzellik ise Doğu Çınarı (Platanus orientalis) Ağaçlarla konuşan babamı, babama ağaç sevgisini aşılayan Osmanlı – Cumhuriyet Dönemi atlı orman mühendis muavini dedesini andık. Ve tabiî tüm atalarımıza dualarımızı gönderdik. Ne güzel değil mi? “occidentalis” ve “orientalis”! Platanus orientalis 2014 yılında 170 yaşında imiş. Bu ağaçların dili olsa da konuşsa, kim bilir neler anlatır köklerinden yapraklarına... 

Bu huşu içinde ertesi gün Cumalıkızık’ı ziyaret ettik. Tarihin içinde yolculuk yapar gibi güzeldi.

Bundan sonraki yazım Cumalıkızık ile başlayacak ve Allah kısmet ederse devam edecek. “Bursa Cumalıkızık” da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Miras Listesi’nde.

Yazım hem de ne güzel sürprizlerle ve kıyaslamalı olarak devam edecek!..